Kwoty wolne od potrąceń w 2016 r.

Dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia za pracę odbywa się według zasad ustalonych w Kodeksie pracy. Z wyjątkiem realizacji potrąceń alimentacyjnych, we wszystkich innych przypadkach obowiązuje pozostawienie pracownikowi kwoty wolnej od potrąceń. Kwotę tę ustala się w oparciu o minimalne wynagrodzenie za pracę na dany rok. Wraz ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia rośnie też kwota wolna od potrąceń.

Wysokości kwot wolnych od potrąceń

Zadłużonego pracownika nie można pozbawić całości wynagrodzenia na spłatę jego zobowiązań. W tym celu Kodeks pracy ustala granice dokonywanych potrąceń oraz określa kwoty wolne przy potrąceniach o charakterze innym niż alimentacyjne.

Kwoty wolne oblicza się na podstawie obowiązującego w danym roku kalendarzowym minimalnego wynagrodzenia za pracę. W 2016 r. minimalne wynagrodzenie za pracę pracownika pełnoetatowego wyniesie 1.850 zł.

W myśl art. 87¹ K.p. wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:

minimalnego wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
75% wymienionego wynagrodzenia - przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
90% wskazanego wynagrodzenia - przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 K.p.

W przypadku potrąceń dobrowolnych, dokonywanych na podstawie pisemnej zgody pracownika, kwotą wolną od potrąceń jest kwota w wysokości:

minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa wcześniej - przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy,
80% tej kwoty - przy potrącaniu innych należności (art. 91 § 2 K.p.).

Należy zaznaczyć, że przy ustalaniu kwot wolnych, oprócz obciążeń składkowo-podatkowych, odlicza się również składkę zdrowotną, zgodnie ze stanowiskiem MPiPS.

Na wysokość kwot wolnych wpływają też inne odliczenia, takie jak koszty uzyskania przychodów oraz kwota zmniejszająca zaliczkę na podatek dochodowy. W niniejszym artykule podajemy wysokość kwot wolnych od potrąceń ustalonych przy założeniu, że nie ulegną zmianie obecnie obowiązujące wysokości składek, podatku oraz kosztów uzyskania przychodów i kwoty zmniejszającej zaliczkę na podatek.

Kwoty wolne dla niepełnoetatowców

W przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy kwoty wolne ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do ich wymiaru czasu pracy (art. 87¹ § 2 K.p.). Przy czym, aby je ustalić, należy najpierw obliczyć wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę stosownie do wymiaru czasu pracy pracownika. W następnej kolejności dokonuje się odliczeń składkowo-podatkowych. Takie zasady ustalania kwot wolnych dla niepełnoetatowców wynikają ze stanowiska Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej wyrażonego w piśmie z dnia 7 stycznia 2014 r.

Potrącenia w pierwszym roku pracy

Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2002 r. nr 200, poz. 1679 ze zm.), w pierwszym roku pracy wynagrodzenie pracownika wynosi nie mniej niż 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. W 2016 r. wynagrodzenie w tym okresie nie może więc być niższe niż 1.480 zł.

Wysokość kwoty wolnej w pierwszym roku pracy ustala się na podstawie wynagrodzenia minimalnego przysługującego w tym okresie. Takie stanowisko zajmuje Departament Prawny GIP (pismo znak: GPP-416-4560-465/07/PE). Należy jednak zasygnalizować, że odmienne zdanie w tej sprawie ma resort pracy. Uważa on, że nie ma podstaw do różnicowania wysokości kwoty wolnej w zależności od tego, czy chodzi o pierwszy, czy o kolejne lata zatrudnienia.

**Wysokość kwot wolnych od potrąceń w 2016 r. (w zł) dla pracowników pełnoetatowych**
Przy zastosowaniu podstawowych kosztów i kwoty zmniejszającej podatek	Przy zastosowaniu podstawowych kosztów i bez stosowania kwoty zmniejszającej podatek	Przy zastosowaniu podwyższonych kosztów i kwoty zmniejszającej podatek	Przy zastosowaniu podwyższonych kosztów i bez stosowania kwoty zmniejszającej podatek
100% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych
1.355,69	1.308,69	1.360,69	1.313,69
75% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych
1.016,77	981,52	1.020,52	985,27
90% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych
1.220,12	1.177,82	1.224,62	1.182,32
80% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych
1.084,55	1.046,95	1.088,55	1.050,95

**Wysokość kwot wolnych od potrąceń w 2016 r. (w zł) dla pracowników pełnoetatowych w pierwszym roku pracy**
Przy zastosowaniu podstawowych kosztów i kwoty zmniejszającej podatek	Przy zastosowaniu podstawowych kosztów i bez stosowania kwoty zmniejszającej podatek	Przy zastosowaniu podwyższonych kosztów i kwoty zmniejszającej podatek	Przy zastosowaniu podwyższonych kosztów i bez stosowania kwoty zmniejszającej podatek
100% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych
1.097,15	1.051,15	1.102,15	1.056,15
75% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych
822,86	788,36	826,61	792,11
90% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych
987,44	946,04	991,94	950,54
80% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych
877,72	840,92	881,72	844,92