Składniki zmienne w wynagrodzeniu urlopowym

Płatny urlop wypoczynkowy to przywilej pracowników zatrudnionych w ramach stosunku pracy. Prawo do tego urlopu jest niezbywalne. Ustalanie wynagrodzenia za urlop opiera się na zasadzie, zgodnie z którą pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował. Wynagrodzenie urlopowe powinno więc odpowiadać wysokości wynagrodzenia za pracę.

Jak ustalać wynagrodzenie urlopowe?

Artykuł 172 K.p. przewiduje, że przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego zmienne składniki wynagrodzenia mogą być obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. W przypadku gdy wysokość tych składników wynagrodzenia podlega znacznym wahaniom, mogą być one przyjęte w wynagrodzeniu za urlop nawet z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.

Szczegółowe zasady ustalania wynagrodzenia urlopowego określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997 r. nr 2, poz. 14 ze zm.). Przepis § 6 tego rozporządzenia stanowi, że wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyłączeniem:

jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,
wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,
wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,
nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,
odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,
wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.

Przyjmowanie różnych grup składników

Składniki przyjmowane w wynagrodzeniu urlopowym zostały podzielone na trzy grupy: w stałej stawce miesięcznej, zmienne za okresy nie dłuższe niż miesiąc i zmienne za okresy powyżej miesiąca. Składniki w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu. Zalicza się do nich np. wynagrodzenie zasadnicze, stały dodatek funkcyjny lub stażowy albo stałą regulaminową premię miesięczną.

Natomiast składniki przysługujące za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc przyjmuje się w tym wynagrodzeniu w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu lub z 12 miesięcy, w przypadkach znacznego wahania ich wysokości. Do grupy składników zmiennych miesięcznych należą m.in. wynagrodzenie godzinowe, prowizyjne, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe dobowe, dodatki nocne i zmienne premie miesięczne.

Wynagrodzenie zmienne miesięczne ustalone według podanych zasad stanowi podstawę wymiaru wynagrodzenia urlopowego. W celu obliczenia wynagrodzenia urlopowego należy:

podzielić podstawę wymiaru przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona ta podstawa, a następnie
pomnożyć tak ustalone wynagrodzenie za jedną godzinę pracy przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w czasie urlopu w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem, gdyby w tym czasie nie korzystał z urlopu.

Ostatnią grupę składników, czyli składniki wynagrodzenia wypłacane za okresy dłuższe niż jeden miesiąc, wypłaca się w przyjętych terminach ich wypłaty (§ 12 wymienionego rozporządzenia). Przy czym okres urlopu jest traktowany na równi z okresem wykonywania pracy. Do tej grupy składników zaliczane są np. premie kwartalne czy roczne. Nie wchodzą one więc do podstawy wynagrodzenia urlopowego.

Przykład

Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy (od poniedziałku do piątku po 8 godzin) korzystał z urlopu od 2 do 13 maja 2016 r. (72 godz.). Na jego płacę składa się wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 3.500 zł, stały dodatek stażowy w kwocie 700 zł, zmienna premia regulaminowa, dodatki za pracę w nocy oraz premia roczna wypłacana w kwietniu każdego roku. Pracownik w okresie od lutego do kwietnia br. przepracował 512 godz. i otrzymał:

-	zmienne premie regulaminowe w łącznej kwocie 1.250 zł, tj. 350 zł (za luty) + 400 zł (za marzec) + 500 zł (za kwiecień),
-	dodatki za pracę w nocy odpowiednio za: luty - 140,80 zł, za marzec - 168 zł, za kwiecień - 105,60 zł,
-	premię roczną w kwietniu br. w wysokości 4.641 zł.

Przyjmując, że pozostałe dni maja br. pracownik przepracuje i nie wystąpią żadne absencje, to za ten miesiąc pracodawca powinien mu wypłacić wszystkie składniki o charakterze stałym miesięcznym w pełnej wysokości, nie wyodrębniając wynagrodzenia za pracę i za urlop, czyli wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 3.500 zł oraz stały dodatek stażowy w wysokości 700 zł.

Ponadto ze składników zmiennych pracownikowi przysługuje za urlop wynagrodzenie w wysokości 77,76 zł, zgodnie z wyliczeniem:

(1.250 zł + 140,80 zł + 168 zł + 105,60 zł) : 3 = 554,80 zł,

554,80 zł : 512 godz. = 1,08 zł,

1,08 zł × 72 godz. = 77,76 zł.

Premia roczna, jako składnik przysługujący za okres dłuższy niż miesiąc, nie weszła do podstawy wynagrodzenia urlopowego.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.)