Badania lekarskie i szkolenia BHP jednoosobowego przedsiębiorcy

Prowadzę własną jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie usług budowlanych. Czy muszę wykonywać badania lekarskie i ukończyć szkolenie z zakresu bhp?

Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniający pracowników, nie ma obowiązku odbywania wstępnych i okresowych badań lekarskich ani organizowania dla siebie szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Zasada ta dotyczy również osób, które pomagają mu przy prowadzeniu firmy (niebędących pracownikami), należących do pierwszej grupy pokrewieństwa (m.in. małżonek, dzieci, rodzice, rodzeństwo). Sytuacja zmienia się w momencie, gdy przedsiębiorca zatrudni na podstawie stosunku pracy pracownika.

Na mocy art. 229 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.) wstępnym badaniom lekarskim podlegają osoby przyjmowane do pracy. Następnie pracownicy podlegają okresowym badaniom lekarskim. Z kolei na podstawie art. 237³ § 2 pracodawca zobowiązany jest zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz przeprowadzać okresowe szkolenia w tym zakresie. Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę. Również pracodawca jest zobowiązany odbyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków. Szkolenie to musi okresowo powtarzać.

Pracodawca jest zobowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy nie tylko swoim pracownikom, ale również osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą.

Oznacza to, że jeżeli np. w ramach prowadzonej działalności Czytelnik będzie świadczył swoje usługi na rzecz jakiegoś pracodawcy i uzna on, że charakter pracy tego wymaga, to może skierować Czytelnika zarówno na badania, jak i na szkolenie z zakresu bhp.

"Jeżeli rodzaj wykonywanej pracy, stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy lub przebiegiem procesów jest tak znaczny, że wskazane jest, aby nawet do doraźnego wykonywania tych prac lub przebywania w tych warunkach były dopuszczane wyłącznie osoby fizyczne mające odpowiedni stan zdrowia i przeszkolone w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, to pracodawca lub inny podmiot organizujący pracę może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną (będącą podstawą wykonywania pracy przez samozatrudniającego), poddania się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu w zakresie bhp".

Pismo Głównego Inspektoratu Pracy (nr GNP/426/4560-364/07/PE)