Przeprowadzanie instruktażu stanowiskowego w razie zmiany stanowiska

Zamierzamy awansować pracownika działu na stanowisko kierownika. Czy podlega on instruktażowi stanowiskowemu i kto powinien go przeprowadzić?

Pracodawcy nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Zapoznanie zatrudnionego z tymi ostatnimi należy do podstawowych obowiązków pracodawcy, o czym stanowi art. 94 pkt 4 K.p. Ponadto, zgodnie z art. 237³ K.p., pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy na konkretnym stanowisku (szkolenia wstępne) oraz w trakcie zatrudnienia na nim (szkolenia okresowe). Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę.

Szczegółowe zasady szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy zostały określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w tej sprawie (Dz. U. nr 180, poz. 1860), dalej rozporządzeniu. Z § 8 tego aktu prawnego wynika, iż szkolenie wstępne jest odbywane w formie instruktażu według programów opracowanych dla poszczególnych grup stanowisk i obejmuje szkolenie wstępne ogólne, zwane "instruktażem ogólnym" oraz szkolenie wstępne na stanowisku pracy, zwane "instruktażem stanowiskowym".

Instruktaż ogólny odbywają, przed dopuszczeniem do wykonywania pracy, nowo zatrudnieni pracownicy, studenci odbywający u pracodawcy praktykę studencką oraz uczniowie odbywający praktyczną naukę zawodu. Zatem obowiązek zaznajomienia z ogólnymi przepisami bhp dotyczy każdej osoby, która rozpoczyna pracę w danym zakładzie pracy. Z kolei instruktaż stanowiskowy przeprowadza się przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku, stąd też obowiązek odbycia tego szkolenia aktualizuje się także w razie jego zmiany.

Przepis § 11 ust. 1 rozporządzenia enumeratywnie wskazuje, jakie grupy zatrudnionych powinny zostać poddane instruktażowi stanowiskowemu i są to:

pracownicy zatrudniani na stanowisku robotniczym (stanowisku, na którym podczas pracy przeważają czynności robotnicze, wykonywane przy zaangażowaniu mięśni człowieka) oraz innym, na którym występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych,
pracownicy przenoszeni na stanowisko robotnicze lub na takie, na którym występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych,
uczniowie odbywający praktyczną naukę zawodu oraz studenci odbywający praktykę studencką.

Z powyższego wynika, iż osoba, która jest zatrudniana albo przenoszona na stanowisko nierobotnicze, co do zasady, nie jest poddawana instruktażowi stanowiskowemu, chyba że w trakcie wykonywania przejętych przez nią obowiązków miałaby być narażona na działanie czynników wymienionych w § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia.

Pracownik z pytania powinien natomiast, w ciągu 6 miesięcy od podjęcia nowych obowiązków, odbyć szkolenie okresowe dla osób kierujących pracownikami.

Zgodnie z § 11 ust. 5 rozporządzenia, instruktaż stanowiskowy przeprowadza wyznaczona przez pracodawcę osoba kierująca pracownikami lub pracodawca, jeżeli osoby te posiadają odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz są przeszkolone w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego. Zamieszczony w rozporządzeniu ramowy program szkolenia okresowego pracodawców i innych osób kierujących pracownikami w punkcie 5 wskazuje, iż jego elementem jest m.in. "Organizacja i metodyka szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (z uwzględnieniem metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego) oraz kształtowanie bezpiecznych zachowań pracowników w procesach pracy". Zatem po odbyciu takiego szkolenia, osoba kierująca pracownikami będzie wypełniała wymóg znajomości metod przeprowadzania instruktażu stanowiskowego.