Ustalanie czasu pracy przy komputerze obligującego pracodawcę do refundacji zakupu okularów korekcyjnych

Pracodawca ma obowiązek refundować pracownikom koszty zakupu okularów korekcyjnych m.in. gdy użytkują monitor ekranowy przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy. W jaki sposób ustalić spełnienie tej przesłanki?

Zgodnie z przepisem § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. nr 148, poz. 973), dalej rozporządzenia, pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Rekompensata kosztów zakupu okularów będzie należna pracownikowi po spełnieniu następujących warunków:

pracownik wykonuje pracę przy monitorze ekranowym przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy oraz
konieczność noszenia okularów stwierdzi lekarz-profilaktyk..

Przepisy w zakresie bhp dostępne są
w serwisie www.przepisy.gofin.pl

Pracownikiem w rozumieniu rozporządzenia jest osoba zatrudniona, w tym praktykant i stażysta (§ 2 pkt 4 rozporządzenia). Z kolei to, jak rozumieć "połowę dobowego wymiaru czasu pracy" można wywieść z art. 129 K.p. W myśl tego przepisu, czas pracy pracownika nie może przekraczać 8 godzin na dobę. Stąd przyjmuje się, że pracownik ma prawo do refundacji kosztów poniesionych na zakup okularów, jeżeli spędza przy komputerze co najmniej 4 godziny dziennie, bez względu na to, czy jest zatrudniony w pełnym czy też niepełnym wymiarze czasu pracy albo zatrudniony w szczególnym systemie, umożliwiającym wydłużenie wymiaru dobowego. Jak wynika z orzecznictwa, nie uchyla prawa do rekompensaty za okulary: "(...) okoliczność, iż przekroczenie połowy dobowego czasu pracy przy komputerze nie ma miejsca każdego dnia. (...)" (por. wyrok WSA w Olsztynie z 10 października 2006 r., sygn. akt II SA/Ol 535/06).

Przykład

Pracownicy X i Y są zatrudnieni na część etatu w miesięcznym okresie rozliczeniowym. Ich praca polega na wprowadzaniu do komputera danych wydajnościowych pracowników produkcji. Pierwszy z nich, zgodnie z przygotowanym przez pracodawcę harmonogramem czasu pracy, zasadniczo pracuje po 2 godziny dziennie, a drugi w poniedziałki i wtorki po 8 godzin (obydwaj z pewnymi modyfikacjami, z tym że w przypadku pierwszego dobowy wymiar czasu pracy nie przekracza 3 godzin). Dofinansowanie do okularów jest należne tylko pracownikowi Y.

W przepisach prawa pracy nie ma regulacji odnośnie ustalenia rzeczywistego czasu spędzanego przez pracownika przed monitorem ekranowym - brak jest normy, która by o tym stanowiła. Pracodawca może więc ustalić to na przykład na podstawie zakresu obowiązków danego pracownika, a w razie wątpliwości albo zastrzeżeń wykorzystać do tego celu inne narzędzia, takie jak np. "fotografia dnia roboczego" (inaczej chronometraż).

Zwracamy uwagę! W § 3 rozporządzenia została rozstrzygnięta kwestia związana z rodzajem prac, przy których wykonywaniu pracodawca nie ma obowiązku zapewniać okularów. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do:

kabin kierowców oraz kabin sterowniczych maszyn i pojazdów,
systemów komputerowych na pokładach środków transportu,
systemów komputerowych przeznaczonych głównie do użytku publicznego,
systemów przenośnych nie przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy,
kalkulatorów, kas rejestrujących i innych urządzeń z małymi ekranami do prezentacji danych lub wyników pomiarów,
maszyn do pisania z wyświetlaczem ekranowym.