Oświetlenie stanowisk pracy, w tym wyposażonych w monitory ekranowe

Jakie oświetlenie należy zagwarantować pracownikom zatrudnionym na stanowiskach administracyjno-biurowych, w tym wyposażonych w monitory?

Pracodawca organizując stanowiska pracy biurowej powinien zapewnić w pomieszczeniach, w których praca ta jest wykonywana, oświetlenie dzienne oraz oświetlenie sztuczne o natężeniu co najmniej 500 luksów.

Odpowiednie oświetlenie stanowisk pracy stanowi jeden z obowiązków pracodawcy, który zgodnie z art. 207 § 2 K.p. jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

Problematykę poruszoną w pytaniu reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.). Stosownie do § 26 tego aktu prawnego oświetlenie dzienne na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności oraz spełniać wymagania określone w Polskiej Normie. Niezależnie od oświetlenia dziennego, w każdym pomieszczeniu pracy, należy również zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polską Normą.

Także przepisy techniczno-budowlane obligują pracodawcę (w rozdziale 2 Działu III rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie - Dz. U. nr 75, poz. 690 z późn. zm.), do zapewnienia oświetlenia dziennego, dostosowanego do przeznaczenia, kształtu i wielkości danego pomieszczenia. Ponadto, pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi powinny być wyposażone w oświetlenie światłem sztucznym odpowiednio do potrzeb użytkowych.

Organizując stanowiska administracyjno-biurowe z komputerami należy uwzględnić regulacje rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. nr 148, poz. 973). Stosownie do pkt 9.1. załącznika do tego rozporządzenia oświetlenie powinno zapewniać komfort pracy wzrokowej, a w szczególności poziom natężenia oświetlenia powinien spełniać wymagania określone w normie PN-EN 12464-1:2012 "Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach.", i zgodnie z nią wynosić:

500 luksów (lx) - na typowych stanowiskach biurowych (np. praca przy komputerze),
750 lx - na stanowiskach biurowych, gdzie wykonywane są prace projektowe (np. związane z kreśleniem technicznym).

Ponadto, tworząc takie stanowisko należy również ograniczyć olśnienie bezpośrednie od opraw, okien, przezroczystych lub półprzezroczystych ścian albo jasnych płaszczyzn pomieszczenia oraz olśnienie odbiciowe od ekranu monitora, w szczególności przez stosowanie odpowiednich opraw oświetleniowych, instalowanie żaluzji lub zasłon w oknach.

Już na etapie projektowania pomieszczeń pracy warto rozważyć zapewnienie opraw rastrowych, które odpowiednio dobrane, skutecznie eliminują zjawisko olśnienia poprzez efektywne rozproszenie światła, a tym samym pomagają w optymalnym oświetleniu wnętrza.

Ważne: W celu zweryfikowania, czy zostały spełnione określone przepisami prawa wymagania, pracodawca powinien wykonać pomiary natężenia oświetlenia.

W odróżnieniu od badań czynników szkodliwych dla zdrowia (chemicznych lub fizycznych), pomiary te wykonuje się tylko raz, a ich ważność zostaje zachowana do czasu wprowadzenia zmian organizacyjnych na danych stanowiskach pracy (np. reorganizacja stanowisk pracy, polegająca na zmianie ustawienia biurek). Pomiary powinny być też wykonane na stanowiskach pracy, na których uprzednio stwierdzono niewystarczające oświetlenie oraz w razie zmiany źródła oświetlenia.