Kto może przeprowadzać szkolenia bhp w zakładzie pracy?

W zakładzie mamy pracownika, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bhp. Czy taki pracownik może prowadzić szkolenia wstępne ogólne oraz okresowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy dla innych pracowników?

Odpowiedź na pytanie należy poprzedzić ustaleniem jakie uprawnienia powinien mieć pracownik, który szkoli pracowników w zakresie bhp. W myśl § 10 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. nr 180, poz. 1860 z późn. zm.), dalej rozporządzenia, instruktaż ogólny, który jest częścią szkolenia wstępnego i który odbywają nowo zatrudnieni pracownicy, studenci będący na praktykach oraz uczniowie odbywający praktyczną naukę zawodu, może prowadzić:

pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy (bhp),
osoba wykonująca u pracodawcy zadania tej służby albo
pracodawca, który sam wykonuje takie zadania, lub
pracownik wyznaczony przez pracodawcę posiadający zasób wiedzy i umiejętności zapewniający właściwą realizację programu instruktażu, mający aktualne zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia w dziedzinie bhp.

Nie ma więc przeciwwskazań, aby pracownik, któremu pracodawca powierzył zadania służby bezpieczeństwa i higieny pracy przeprowadzał w tym zakresie szkolenia wstępne ogólne, tym bardziej, że jako osoba, która posiada co najmniej tytuł inspektora do spraw bhp (§ 4 ust. 5 rozporządzenia z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy - Dz. U. nr 109, poz. 704 ze zm., dalej rozporządzenia w sprawie służby bhp), powinien dysponować zasobem wiedzy i umiejętności, który zapewni właściwą realizację programu.

Pracownik służby bhp, co do zasady, nie będzie mógł natomiast przeprowadzać instruktażu stanowiskowego. Te realizować powinna wyznaczona przez pracodawcę osoba kierująca pracownikami lub pracodawca, jeżeli posiadają odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz są przeszkoleni w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego.

Nieco inaczej jest w przypadku szkoleń okresowych. W tym zakresie wymagania zostały wskazane w § 5 rozporządzenia. Organizator szkolenia (pracodawca organizujący i prowadzący szkolenie oraz jednostka organizacyjna prowadząca działalność szkoleniową w dziedzinie bhp) mają obowiązek zapewnić oprócz programów szkolenia, odpowiednich warunków lokalowych oraz wyposażenia dydaktycznego niezbędnego do właściwej realizacji programów szkolenia, także wykładowców i instruktorów posiadających zasób wiedzy, doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające właściwą realizację programów szkolenia.

Przyjąć należy, iż pracownik, któremu pracodawca powierzył zadania służby bhp spełnia wymagania co do posiadania odpowiedniego zakresu wiedzy czy doświadczenia. Problem jednak może stanowić wymóg posiadania przez niego właściwego przygotowania dydaktycznego. Przepisy nie precyzują, co należy przez to rozumieć. Przyjmuje się, że jeżeli w programie nauczania uczelni lub szkoły, którą ukończył pracownik, przewidziano realizację modułu dydaktycznego, to osoba, która taką szkołę lub uczelnię ukończyła jest zwolniona z dodatkowych szkoleń w zakresie dydaktyki. W przeciwnym wypadku powinna odbyć stosowne szkolenie lub kurs.

Na temat szkoleń w okresie zagrożenia
koronawirusem pisaliśmy
w UiPP nr 7/2020, str. 63-65.

Rozstrzygając o możliwości przeprowadzania szkoleń okresowych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, pracodawca musi także mieć na uwadze, że wśród wymienionych w § 2 rozporządzenia w sprawie służby bhp działań omawianej służby, nie wymieniono przeprowadzania szkoleń. Wskazano jedynie, że do jej zadań należy współpraca z właściwymi komórkami organizacyjnymi lub osobami, w szczególności w zakresie organizowania i zapewnienia odpowiedniego poziomu szkoleń w dziedzinie bhp. Na tej podstawie powszechnie przyjmuje się, że szkolenia okresowe bhp nie są przeprowadzane przez pracowników służby bhp w ramach ich obowiązków służbowych.