Nadgodziny w systemie równoważnym

Pracownik wykonuje pracę w systemie równoważnym po 12 godzin na dobę (od 7⁰⁰ do 19⁰⁰) w dwumiesięcznym okresie rozliczeniowym. W dniu 11 lipca br. pracował 13 godzin (od 7⁰⁰ do 20⁰⁰), czyli o 1 godzinę więcej niż w rozkładzie. Dodatki za nadgodziny będzie miał wypłacone na koniec sierpnia br. (po zakończeniu okresu rozliczeniowego). Czy za tę jedną godzinę przysługuje mu dodatek 50%, czy 100%?

Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, jest pracą w godzinach nadliczbowych (art. 151 § 1 K.p.). Z kolei praca przekraczająca przeciętną tygodniową normę czasu pracy może powodować wystąpienie nadgodzin średniotygodniowych.

Odnosząc powyższe regulacje do pracy w podstawowej wersji systemu równoważnego, czyli przy przedłużeniu do 12 godzin dniówki roboczej, pracą nadliczbową w dniach przedłużonego dobowego wymiaru czasu pracy jest praca powyżej wymiaru ustalonego w rozkładzie czasu pracy w danym dniu. Przykładowo, gdy w harmonogramie zaplanowano pracownikowi pracę na 9 godzin, pracą nadliczbową z przekroczenia dobowego będzie dziesiąta i następne godziny. Z kolei gdy rozkład czasu pracy pracownika przewiduje pracę przez 12 godzin, pracą nadliczbową z przekroczeń dobowych będzie trzynasta i następne godziny. Natomiast gdy pracownik zatrudniony w wariancie podstawowym w systemie równoważnym ma w danym dniu pracować 8 godzin lub mniej niż 8 godzin, pracą w nadgodzinach z przekroczeń dobowych będzie praca powyżej normy, czyli przeważnie powyżej 8. przepracowanej godziny.

Ustalenia przekroczeń dobowych dokonuje się odrębnie w odniesieniu do każdej doby pracowniczej. Definicję doby pracowniczej zawiera art. 128 § 3 pkt 1 K.p. Stanowi on, że przez dobę należy rozumieć 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Oznacza to, że do tak liczonej doby pracowniczej określa się wystąpienie godzin nadliczbowych dobowych.

Należy zaznaczyć, że wypłaty dodatków do wynagrodzenia za nadgodziny z przekroczeń dobowych dokonuje się po zakończeniu każdego miesiąca, a nie dopiero na koniec okresu rozliczeniowego. Na koniec okresu rozliczeniowego wypłaca się dodatki za nadgodziny średniotygodniowe.

W omawianej sytuacji pracownik pracując w wersji podstawowej systemu równoważnego przez 13 godzin w normalnym dniu zamiast przez 12 godzin planowanych, wypracował 1 godzinę nadliczbową z przekroczeń dobowych. Wypłaty dodatku w wysokości 50% wynagrodzenia za tę pracę (oprócz wynagrodzenia) należało dokonać po rozliczeniu miesiąca, w którym ta praca miała miejsce, czyli w lipcu br. Wypłata dodatku dopiero na zakończenie okresu rozliczeniowego (na koniec sierpnia br.) naruszy przepisy z zakresu prawa pracy.

Przykład

Pracownik jest zatrudniony na pełny etat w systemie równoważnym w wariancie podstawowym. Obowiązują go dwumiesięczne okresy rozliczeniowe (obecny lipiec-sierpień). W dniach 11 i 19 lipca br. pracował dłużej niż wynosiły godziny zaplanowane w rozkładzie. W dniu 11 lipca br. miał pracować 12 godzin, a przepracował 13 godzin, a w dniu 19 lipca br. miał pracować 8 godzin, a przepracował 10 godzin.

W pierwszym dniu doszło do przekroczenia przedłużonego dobowego wymiaru czasu pracy o 1 godzinę (13. godzina pracy). W drugim dniu wystąpiła praca nadliczbowa z przekroczeń dobowych, bowiem pracownik przekroczył normę dobową o 2 godziny (9. i 10. godzina pracy). Wypłaty dodatków za pracę nadliczbową z przekroczeń dobowych należało dokonać na koniec lipca br.