Przerwy w pracy, w tym na karmienie dziecka piersią oraz lunchowa

1) Pracownica powróciła do pracy po wykorzystaniu urlopów związanych z rodzicielstwem. Czy może korzystać z przerw w pracy na karmienie dziecka piersią, jeżeli ukończyło ono już rok? Jeśli tak, to czy istnieje granica czasowa korzystania z tego uprawnienia?

Pracownica może korzystać z przerw (przerwy) na karmienie. Wobec braku normatywnego limitu czasowego dotyczy to całego okresu karmienia naturalnego.

Pracownicy karmiącej dziecko piersią, w zależności od dobowego wymiaru czasu pracy, przysługują następujące przerwy w pracy:

jeżeli czas pracy w danej dobie jest dłuższy niż 6 godzin - dwie przerwy półgodzinne, a w razie karmienia więcej niż jednego dziecka dwie przerwy po 45 minut każda; przerwy te mogą być na wniosek zainteresowanej łączone, co oznacza, że pracownica może skorzystać z jednej godzinnej bądź odpowiednio półtoragodzinnej przerwy na karmienie,
jeżeli praca jest wykonywana w wymiarze od 4 do 6 godzin dziennie - odpowiednio jedna półgodzinna bądź jedna 45-minutowa przerwa w pracy.

Jeśli czas pracy pracownicy jest krótszy niż 4 godziny dziennie, nie nabywa ona prawa do przerwy na karmienie piersią (art. 187 K.p.).

Ważne: Przerwy na karmienie dziecka piersią są wliczane do czasu pracy, co oznacza, że za ich okres pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Przepisy nie określają wymogów formalnych dla celów korzystania z przerw (przerwy) na karmienie, dlatego są one udzielane na podstawie oświadczenia zainteresowanej. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości pracodawca ma prawo żądać zaświadczenia lekarskiego, które może być okresowo aktualizowane.

Jak zauważyła Państwa Inspekcja Pracy przepisy prawa pracy nie uzależniają uprawnienia do przerwy od wieku dziecka (por. PiZS nr 4/2012, str. 4). W tej sytuacji prawo do przerwy przysługuje pracownicy aż do całkowitego zakończenia karmienia dziecka piersią, niezależnie od jego wieku (por. L. Mitrus, Kodeks pracy 2011, Komentarz pod red. B. Wagner, ODDK Gdańsk 2011, str. 921).

2) Czy wprowadzenie przerwy lunchowej pomiędzy dwoma 4-godzinnymi odcinkami pracy pozbawia pracownika prawa do przerwy śniadaniowej?

Nie, pracownik zachowuje prawo do co najmniej 15-minutowej odpłatnej przerwy w pracy.

Przepisy prawa pracy przewidują dwie niezależne od siebie przerwy w pracy, nazywane w praktyce śniadaniową i lunchową. Pierwsza z nich ma charakter odpłatny i przysługuje z mocy prawa powszechnie obowiązującego. Stosownie do art. 134 K.p., jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy.

Druga może zostać wprowadzona w drodze przepisów wewnątrzzakładowych lub postanowień umownych i z uwagi na to, że nie jest zaliczana do czasu pracy, ma charakter nieodpłatny (art. 141 K.p.). Jest ona przeznaczona na załatwienie spraw osobistych lub spożycie posiłku, co upoważnia do twierdzenia, że w czasie tej przerwy pracownik może opuścić zakład pracy.

Odpowiadając na pytanie wyjaśniamy, że prawo do korzystania z 15-minutowej przerwy śniadaniowej jest niezależne od uprawnienia do przerwy lunchowej. Fakt, iż dzień roboczy jest podzielony na dwa odcinki, nie wpływa na możliwość skorzystania z pierwszej z omawianych przerw, gdyż liczy się ogólna ilość godzin pracy w ciągu doby.