Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 25 (960) z dnia 1.09.2017

Prawo do odprawy rentowej po chorobie przypadającej po ustaniu zatrudnienia

Pracownik został zwolniony w drodze wypowiedzenia z dniem 31 maja 2017 r. z powodu redukcji etatów. Od 1 marca do 29 sierpnia br. pobierał zasiłek chorobowy (kontynuowany po ustaniu zatrudnienia). W trakcie korzystania z niego złożył dokumenty o przyznanie renty, którą mu przyznano na okres dwóch lat, począwszy od zakończenia okresu zasiłkowego. Czy temu pracownikowi, jeżeli przedłoży w zakładzie pracy decyzję ZUS o przyznaniu renty, należy się odprawa rentowa?

Tak. Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia (art. 92¹ § 1 Kodeksu pracy). Odprawę rentową wypłaca się więc, jeżeli występują następujące przesłanki:

• pracownik spełnia wymogi uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy,
   
• następuje ustanie stosunku pracy w związku z przejściem na rentę,
   
• pomiędzy rozwiązaniem umowy o pracę a przejściem na rentę istnieje związek (np. czasowy, przyczynowy lub funkcjonalny).

Odprawa emerytalno-rentowa ma charakter jednorazowy. Pracownik, który ją otrzymał, nie może ponownie nabyć do niej prawa.

W kontekście przedstawionego przez Czytelnika stanu faktycznego może się pojawić pytanie: Czy fakt przejścia byłego pracownika na rentę, po wyczerpaniu okresu zasiłkowego, pozostaje w związku z wcześniejszym rozwiązaniem stosunku pracy? Na ten temat wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z 29 maja 1989 r. (sygn. akt III PZP 19/89), w której orzekł, iż:

"Pracownikowi przysługuje jednorazowa odprawa na podstawie § 63 załącznika nr 1 oraz świadczenia dla rencistów przewidziane w § 11 załącznika nr 2 do Układu zbiorowego pracy dla państwowych przedsiębiorstw rolnych z dnia 24 grudnia 1974 r. także wówczas, gdy pracownik uzyskał rentę nie z dniem zakończenia stosunku pracy, lecz po upływie okresu pobierania zasiłku chorobowego, z powodu choroby rozpoczętej w czasie zatrudnienia, a zakończonej po rozwiązaniu umowy o pracę na skutek wypowiedzenia pracodawcy".

Powyższe stanowisko (które mimo upływu lat nie straciło na aktualności) zostało podtrzymane w późniejszej linii orzecznictwa. Przyjmuje się, że pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (jeżeli pomiędzy tymi dwoma faktami wystąpił okres chorobowej niezdolności do pracy rozpoczęty jeszcze w trakcie zatrudnienia, a zakończony przyznaniem renty), istnieje związek funkcjonalny. Występuje on wówczas, kiedy przyznanie renty następuje wprawdzie po rozwiązaniu stosunku pracy, ale w konsekwencji sytuacji bezpośrednio poprzedzającej ustanie zatrudnienia (tj. rozpoczęcia okresu chorobowej niezdolności do pracy jeszcze w trakcie zatrudnienia, w omawianej sprawie w czasie wypowiedzenia).

Reasumując, w sytuacji przedstawionej w pytaniu pracownik nabędzie prawo do odprawy rentowej, zachodzi bowiem związek funkcjonalny między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Odprawa rentowa przysługująca na podstawie Kodeksu pracy równa jest wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Przepisy odrębne, zakładowe lub umowa o pracę mogą przewidywać wyższą wysokość tego świadczenia.

Odprawę rentową oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Tak stanowi § 2 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 927). Zasady te określono w przepisach § 14-19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. nr 2, poz. 14 ze zm.). Nie stosuje się przy tym do obliczeń współczynnika urlopowego, gdyż przy ustalaniu wysokości odprawy pieniężnej podstawę jej wyliczenia stanowi średnie miesięczne wynagrodzenie z okresu poprzedzającego nabycie prawa do tej odprawy (por. uchwała Sądu Najwyższego z 9 maja 2000 r., sygn. akt III ZP 12/00).