Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 20 (302) z dnia 10.10.2011

Wynagrodzenie przestojowe i dodatek za przekroczenie normy średniotygodniowej w wynagrodzeniu urlopowym

Pracownicy wykonujący pracę w systemie przerywanym za czas przerwy otrzymują wynagrodzenie w wysokości połowy wynagrodzenia przestojowego. Czy to wynagrodzenie należy przyjąć do podstawy wynagrodzenia urlopowego?

Tak. Nieuwzględnienie składnika, o którym mowa w pytaniu, spowoduje zaniżenie wynagrodzenia za urlop.

System przerywanego czasu pracy charakteryzuje się występowaniem przerwy pomiędzy dwoma cyklami pracy. Zgodnie z art. 139 K.p., system ten może być stosowany, jeśli uzasadniają to rodzaj pracy lub organizacja pracy.

Przerywany czas pracy stosuje się według z góry ustalonego rozkładu przewidującego nie więcej niż jedną przerwę w pracy w ciągu doby, trwającą nie dłużej niż 5 godzin. Mimo że przerwy nie wlicza się do czasu pracy, to jednak za czas przerwy pracownik zatrudniony w tym systemie zasadniczo ma prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia należnego za czas przestoju.

Problematyka wynagrodzenia urlopowego została określona w art. 172 K.p. oraz w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. nr 2, poz. 14 z późn. zm.), dalej rozporządzeniu urlopowym. Powołane regulacje gwarantują pracownikom wynagrodzenie za urlop w wysokości jak najbardziej zbliżonej do tej, jaką otrzymaliby świadcząc pracę. Przepisy rozporządzenia urlopowego zawierają katalog wyłączeń składników nieujmowanych do podstawy wynagrodzenia urlopowego oraz wyróżniają grupy składników wynagrodzenia uwzględniane w tej podstawie. Wśród składników podlegających wyłączeniu znajduje się między innymi wynagrodzenie za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju. Nie ma jednak w tym katalogu wynagrodzenia za czas przerwy wynikającej z przyjętej organizacji pracy. Nieuwzględnienie tego składnika spowodowałoby zaniżenie wynagrodzenia urlopowego, które nie odpowiadałoby treści art. 172 K.p. o jego przysługiwaniu jak za okres świadczenia pracy.

Przypominamy, że składniki wynagrodzenia określone stałą stawką miesięczną uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu. W przypadku gdy wynagrodzenie pracownika składa się z takich składników, nie ustala się podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego. Składniki przysługujące za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc, z wyjątkiem stałych, należy uwzględnić przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego w łącznej wysokości wypłaconej w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. Jeśli występują znaczne wahania wysokości tych składników, mogą być one uwzględnione w łącznej wysokości wypłaconej w okresie nieprzekraczającym 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. Składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż miesiąc, wypłacane są w terminach ich płatności i nie są ujmowane w podstawie wynagrodzenia za urlop, przy czym okres urlopu jest traktowany na równi z okresem wykonywania pracy.

Wynagrodzenie urlopowe od zmiennych składników oblicza się:

• ustalając podstawę wymiaru tego wynagrodzenia, 
   
• dzieląc tę podstawę przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona,
   
• mnożąc tak ustalone wynagrodzenie za jedną godzinę pracy przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie korzystał z urlopu.

Pracownik zatrudniony w systemie przerywanego czasu pracy (przerwa wynosi codziennie 3 godziny) otrzymuje wynagrodzenie według stawki 18 zł/godz., a za okres przerwy według stawki 9 zł/godz. We wrześniu br. korzystał z urlopu w dniach od 12 do 23 (10 dni). W miesiącach poprzedzających urlop otrzymał wynagrodzenie (obejmujące czas przerwy): za sierpień - 3.762 zł, za lipiec - 3.249 zł oraz za czerwiec - 3.591 zł. W tym okresie przepracował ogółem 512 godzin.

Wynagrodzenie urlopowe wyniosło 1.656,80 zł, zgodnie z wyliczeniem:

• podstawa wymiaru (3.762 zł + 3.249 zł + 3.591 zł) = 10.602 zł,
   
• wynagrodzenie za 1 godzinę pracy (10.602 zł : 512 godz.) = 20,71 zł,
   
• wynagrodzenie za 10 dni urlopu (20,71 zł x 10 dni x 8 godz.) = 1.656,80 zł.

Czy do podstawy wynagrodzenia urlopowego należy wliczać dodatki z tytułu przekroczenia normy średniotygodniowej? Nadmieniam, że są one wypłacane po zakończeniu okresu rozliczeniowego wynoszącego 4 miesiące.

Jeśli okres rozliczeniowy wynosi 4 miesiące, dodatek z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy jest składnikiem wynagrodzenia przysługującym za okres dłuższy niż miesiąc. Tego rodzaju składniki wynagrodzenia wypłaca się w przyjętych terminach ich wypłaty, przy czym okres korzystania z urlopu wypoczynkowego jest traktowany na równi z okresem wykonywania pracy. Tak wynika z przepisu § 12 ust. 1 rozporządzenia urlopowego.

W konsekwencji dodatku za godziny nadliczbowe z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w dłuższym niż miesięczny okresie rozliczeniowym nie wlicza się do podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego. Dodatek ten jest wypłacany po upływie okresu rozliczeniowego. Dopiero bowiem po upływie tego okresu możliwe jest ustalenie, czy nastąpiło przekroczenie przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy. Omawiany składnik byłby składnikiem wynagrodzenia przysługującym za okres nie dłuższy niż miesiąc, gdyby okres rozliczeniowy wynosił 1 miesiąc.