Gazeta Podatkowa nr 81 (1122) z dnia 9.10.2014

Pensja nie może odbiegać od minimalnego poziomu

Swoboda stron stosunku pracy w ustalaniu wysokości wynagrodzenia ma swoje granice. Wyznacza je poziom minimalnego wynagrodzenia za pracę, gwarantowany przez powszechnie obowiązujące przepisy prawa pracy. Pracownik zatrudniony na pełny etat nie może otrzymać pensji poniżej tego poziomu, a jeżeli taki fakt będzie miał miejsce, pracodawca na ogół będzie musiał wyrównać wynagrodzenie do wymaganej wysokości.

Kiedy trzeba wyrównać do minimalnego?

Pracownik zatrudniony na pełny etat ma prawo do wynagrodzenia za pracę na poziomie co najmniej minimalnym. Obowiązek zapewnienia mu takiego poziomu płacowego wynika z art. 13 Kodeksu pracy i z art. 6 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. W bieżącym roku płaca minimalna wynosi 1.680 zł, a od 1 stycznia 2015 r. osiągnie poziom 1.750 zł. Pensja pracownika pełnoetatowego w każdym miesiącu musi odpowiadać wymaganej kwocie (choć oczywiście może być od niej wyższa). Niższa płaca gwarantowana przysługuje pracownikowi w pierwszym roku jego zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Musi ona odpowiadać 80% kwoty wynagrodzenia minimalnego.

Do podstawy wynagrodzenia minimalnego przyjmuje się składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone przez GUS do wynagrodzeń osobowych. Nie są w nim uwzględniane jedynie:

• nagroda jubileuszowa,
   
• odprawa emerytalno-rentowa,
   
• wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych.

Jeżeli po zliczeniu wszystkich składników wynagrodzenia pracownika przysługujących za dany miesiąc (z wyłączeniem wskazanych powyżej) okaże się, że wynagrodzenie nie osiągnęło poziomu minimalnego, pracodawca z dużym prawdopodobieństwem będzie musiał je wyrównać. Przepisy przewidują taki obowiązek, jeżeli w danym miesiącu:

• z uwagi na terminy wypłat niektórych składników wynagrodzenia lub
   
• obowiązujący pracownika rozkład czasu pracy

obliczone wynagrodzenie pracownika jest niższe od minimalnego. W takiej sytuacji wypłaca się wyrównanie - za okres każdego miesiąca, łącznie z wypłatą bieżącego wynagrodzenia za pracę (art. 7 ust. 1 i 2 ustawy).

W przypadku pracownika niepełnoetatowego wysokość minimalnego wynagrodzenia ustala się proporcjonalnie do liczby godzin pracy przypadających do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu. Podstawę jego wyliczenia stanowi wysokość minimalnego wynagrodzenia. Przy wyliczaniu wyrównania do wynagrodzenia minimalnego za niepełny etat stosowane są analogiczne zasady jak przy wyrównaniu dla pracowników pełnoetatowych.

Uzupełnienie stawki stałej lub godzinowej

Uzupełnienie wynagrodzenia pracownika ustalonego w stałej stawce miesięcznej nie powinno nastręczać większych trudności. Wystarczy porównać wynagrodzenie faktycznie przysługujące za dany miesiąc z minimalnym i dopłacić pracownikowi różnicę. Więcej przeliczeń wymaga uzupełnienie wynagrodzenia określonego w stawce godzinowej. W takim przypadku wyrównanie wypłaca się za każdą godzinę pracy. Stanowi ono różnicę między wysokością wynagrodzenia godzinowego wynikającą z podzielenia minimalnego wynagrodzenia przez liczbę godzin pracy przypadającą do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu w ramach pełnego etatu, a wysokością wynagrodzenia pracownika w danym miesiącu przeliczoną na godzinę pracy (przykład).

Pracownikom wynagradzanym na podstawie miesięcznych stawek wynagrodzeń, którym nie przysługuje wynagrodzenie za pełny miesięczny wymiar czasu pracy, wyrównanie wypłaca się za każdą godzinę pracy. Oblicza się je w taki sam sposób jak przy wyrównaniu wynagrodzenia ustalonego w stawce godzinowej.

Przy chorobowym pensja bez zmian

W przypadku chorobowej absencji w pracy wielu pracowników może "niewypracować" pensji na poziomie minimalnym. Wynagrodzenie określone w stałej stawce miesięcznej w przypadku choroby pracownika ulega bowiem obniżeniu o 1/30 część za każdy dzień niezdolności do pracy wskazanej w zaświadczeniu lekarskim. W zależności od ilości oraz rodzaju dni kalendarzowych, na jaki przypada nieobecność z powodu choroby, stawka wynagrodzenia za efektywną pracę w przeliczeniu na godzinę może być niższa od wynagrodzenia minimalnego. Podobnie pracownik wynagradzany stawką godzinową może nie osiągnąć pensji minimalnej z powodu chorobowej absencji przez część miesiąca.

Jeżeli wynagrodzenie pracownika za dany miesiąc jest niższe od minimalnego tylko ze względu na obniżenie wynagrodzenia z powodu choroby, pracodawca nie ma obowiązku jego wyrównania do poziomu minimalnego. Takiej przesłanki wyrównania pensji nie przewiduje ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Można powiedzieć, że ustawodawca z góry założył obniżenie wynagrodzenia w razie nieobecności pracownika z powodu choroby. Dlatego wysokość pensji wynikająca z tego obniżenia, wbrew pozorom, odpowiada poziomowi gwarantowanemu.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)

Ustawa z dnia 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. nr 200, poz. 1679 ze zm.)